شیمی سنگ‎کل و شیمی کانی داسیت‌های کرتاسه پسین جنوب غرب سبزوار: رهیافتی بر منشأ و جایگاه زمین‌ساختی آن‌ها

نویسندگان

  • حبیب اله قاسمی شاهرود- بلوار دانشگاه- دانشگاه صنعتی شاهرود- دانشکده علوم زمین
  • زکیه کاظمی گروه پترولوژی و زمین شناسی اقتصادی- دانشکده علوم زمین- دانشگاه صنعتی شاهرود- شاهرود
  • فردین موسیوند گروه پترولوژی و زمین شناسی اقتصادی- دانشکده علوم زمین- دانشگاه صنعتی شاهرود- شاهرود- ایران
  • ویلیام گریفین گروه زمین‎شناسی، دانشکده مهندسی و علوم، دانشگاه مک‎کواری، سیدنی، استرالیا
چکیده مقاله:

در لبه شمالی زون ایران مرکزی در جنوب‌غرب سبزوار، توالی ضخیمی از سنگ‌های آتشفشانی-رسوبی به سن کرتاسه پسین برونزد دارد. سنگ‌های آتشفشانی از نوع داسیت و ریولیت بوده و به همراه سنگ‌های آذرآواری مشتمل بر آگلومرا، برش و توف دیده می‌شوند. ضخیم-ترین واحد آتشفشانی فلسیک، داسیت‌ها هستند. آن‌ها دارای بافت‌های فلیسیتی پورفیری، گلومروپورفیری و میکرولیتی پورفیری بوده و از کانی‌های کلینوپیروکسن، فلدسپار و کوارتز تشکیل شده‌اند. پلاژیوکلازها دارای منطقه‌بندی و بافت غربالی هستند. شیمی سنگ‌کل و کلینوپیروکسن‌ها، نشانگر سرشت تولئیتی این سنگ‌هاست. نتایج حاصل از شیمی کلینوپیروکسن‎ها نیز نشانگر ترکیب اوژیتی (Wo40.61-42.79 En38.41-74 Fs16.34-19.65) آن‌هاست. بکارگیری نمودارهای زمین‌دما- فشارسنجی بیانگر دماهای 850 تا 950 درجه سانتیگراد و فشارهای کمتر از 5 کیلوبار برای تبلور این سنگ‌هاست. الگوی نمودارهای بهنجارشده این سنگ‌ها به ترکیب گوشته اولیه، نشانگر ناهنجاری منفی از Nb وTi و مثبت از Pb و K می‎باشد که از ویژگی‌های بارز ماگماهای محیط‌های فرورانش است. موقعیت نمونه‌ها در نمودارهای مختلف تمایز محیط زمین‎ساختی نیز بیانگر وابستگی آن‌ها به جایگاه فرورانش جزایر کمانی است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که ماگمای تولئیتی سازنده این سنگ‌ها از ذوب بخشی یک منشأ گوشته‎ای اسپینل لرزولیتی در یک محیط فرورانش جزیره کمانی در خلال بسته-شدن حوضه اقیانوسی نئوتتیس سبزوار در طی کرتاسه پسین تشکیل شده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

شیمی کانی‌، دمافشارسنجی و جایگاه زمین‌ساختی ماگمای سازندة سنگ‌های آتشفشانی کرتاسه پسین منطقه کجید (جنوب لاهیجان، البرز شمالی

سنگ‌های آتشفشانی منطقه کجید (جنوب لاهیجان) در دامنه شمالی البرز رخنمون دارند. بیشتر این سنگ‌ها ساختار بالشی نشان می‌دهند و با سریِ دایک‌های قطع‌کننده همراه هستند. برپایه، روابط سنگ‌چینه‌ای و سنگ‏‌آهک‌های پلاژیک میان‌بالشی، این سنگ‌های آتشفشانی به سن کرتاسه پسین هستند. بیشتر سنگ‌های‌ آتشفشانی منطقه کجید ترکیب بازیک دارند (الیوین‌بازالت و بازالت) و شمار کمی از آنها نیز در ترم‌های جدایش‌یافته‌تر (م...

متن کامل

مطالعه ژئوشیمی و محیط زمین‌ساختی توده‌های گرانیتوییدی کرتاسه غرب سامن و جنوب آورزمان (غرب ملایر) براساس تجزیه سنگ کل و شیمی کانی بیوتیت

توده گرانیتوییدی جنوب آورزمان با سن کرتاسه در غرب ملایر قرار دارد و از نظر زمین‌ساختی به ‌عنوان بخشی از حوادث پلوتونیسم پهنه سنندج- سیرجان به‌شمار می‌رود. تزریق این توده در رسوبات تریاس بالا- ژوراسیک زیرین با دگرگونی درجه خفیف باعث ایجاد هاله‌های دگرگونی متشکل از هورنفلس و اسکارن کانه‌دار در منطقه شده است، با توجه به شواهد صحرایی و سنگ‌نگاری، پیکره اصلی این توده از سنگ‌های گرانودیوریتی، مونزوگر...

متن کامل

زمین شیمی عناصر کمیاب خاکی و شیمی کانی گارنت در اسکارن‌های منطقه دره‌ی زرشک (جنوب غرب یزد)

Garnet is the most abundant calc-silicate mineral in the Darreh Zereshk skarns, and occurs as grained euhedral, to massive anhedral, isotropic to anisotropic crystals and display concentric and sector zoning or no zoning. Based on mineralogical investigations and paragenetic relations, garnet formed during progrademetasomatic stage of skarn formation. Geochemically they display two different pa...

متن کامل

مطالعه ژئوشیمی و محیط زمین‌ساختی توده‌های گرانیتوییدی کرتاسه غرب سامن و جنوب آورزمان (غرب ملایر) براساس تجزیه سنگ کل و شیمی کانی بیوتیت

توده گرانیتوییدی جنوب آورزمان با سن کرتاسه در غرب ملایر قرار دارد و از نظر زمین‌ساختی به ‌عنوان بخشی از حوادث پلوتونیسم پهنه سنندج- سیرجان به‌شمار می‌رود. تزریق این توده در رسوبات تریاس بالا- ژوراسیک زیرین با دگرگونی درجه خفیف باعث ایجاد هاله‌های دگرگونی متشکل از هورنفلس و اسکارن کانه‌دار در منطقه شده است، با توجه به شواهد صحرایی و سنگ‌نگاری، پیکره اصلی این توده از سنگ‌های گرانودیوریتی، مونزوگر...

متن کامل

تعیین سن، منشأ و جایگاه تکتونیکی توده‌های نفوذی جنوب سبزوار

کمان ماگمایی شمال‌شرقی ایران در جنوب سبزوار (استان خراسان رضوی) بررسی شده است. شواهد ژئوشیمایی بیانگر ماگماتیسم مرتبط با قوس‌های آتشفشانی و پهنه فرورانش در این منطقه است. ترکیب توده‌ها از گرانیت تا دیوریت و گابرو تغییر می‌کند. بر اساس کانی‌شناسی و مقادیر بالای حساسیت مغناطیسی (بیشتر از 5-10×400) توده‌های گرانیتوئیدی به عنوان گرانیتوئیدهای سری مگنتیت و نوع I طبقه‌بندی می‌شود. از نظر شیمیایی از ن...

متن کامل

سنگشناسی و زمین شیمی داسیتهای آداکیتی کالدرای نئوژن قره چای، جنوب خاور قوچان

کالدرای نئوژن قره چای در 30 کیلومتری جنوب خاور قوچان، در زون بینالود واقع شده است. سنگ های آتشفشانی این کالدرا دارای ترکیب غالب داسیتی و بافت های متنوع پورفیری، غربالی، جریانی بوده و از پلاژیوکلاز و آمفیبول تشکیل شده اند. نمودارهای چندعنصری و بهنجار شده نسبت به ترکیب کندریت و گوشته اولیه برای این سنگ ها، نشان دهنده غنی شدگی نسبی آنها از عنصرهای خاکی نادر سبک و لیتوفیل بزرگ یون و تهی شدگی نسبی آ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 9  شماره 3

صفحات  79- 100

تاریخ انتشار 2018-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023